Zeg niet: Hoe komt het dat de dagen van vroeger beter waren dan deze? Want niet uit wijsheid zou u dat vragen. Prediker 7:10
Ongenuanceerd zeggen dat het vroeger beter was dan nu moeten we in navolging van de Prediker maar niet doen.
Ik behoor nog tot de categorie mensen die kostwinner van het gezin waren. Het was 1964 toen wij trouwden. Ik kon ons gezin (uiteindelijk 5 personen) van mijn salaris onderhouden. Nee een auto hadden we de eerste jaren niet. En vakantie naar het buitenland ook niet. De kinderen hoefden ook niet van de ene club naar de andere activiteit te draven.
Wel was mama altijd thuis als de kinderen haar nodig hadden. In de ‘Spiegel’ die mijn ouders lazen stond, ergens in de jaren vijftig, een foto van een vrouwtje die er uitzag als 70 die de straat veegde. Een foto uit het arbeidersparadijs van de Sovjet Unie. Kinderen naar de crèches brengen omdat mama ook moest werken, dat kenden ze daar ook al. Wij spraken er schande van, hoe kan een regering zoiets van ouders verlangen?
Van dat salaris dat ik toen had konden we later ook nog een auto aanschaffen. Met vakantie gingen we elk jaar. Een keer. Meestal tien dagen en binnen de grenzen. Wat het werk betrof: Ik begon met een 48-urige werkweek waar later drie uur vanaf gingen. Meestal werkte ik tussen de zestig en de zeventig uur en dat leverde een mooie cent extra op. Ik ben er niet van versleten.
Toen kwam het moment dat hier in het westen ook het licht opging. Moeders moesten aan het werk, kinderen naar de crèche want mama moest zich kunnen ontplooien en financieel onafhankelijk worden. Ook hier kwam de hersenspoeling: Moeder zijn werd een bijbaantje. Thuis willen blijven om voor de kinderen te zorgen werd eigenlijk niet getolereerd of op zijn minst werden moeders die dit wilden een beetje meewarig bekeken.
Nu werken veel mensen nog maar 36 uur (ongeveer de helft van de uren die ik regelmatig maakte) en een groot deel zelfs nog minder. De vijfdaagse werkweek werd voor velen drie of vier dagen. Ja om dan de schoorsteen (en de uitlaat) te laten roken moeten papa en mama ’s morgens vroeg op. Om de beurt (?) kinderen naar de crèche brengen. Buitenschoolse opvang is ook hard nodig voor hen die thuis willen werken en niet gestoord willen worden, of omdat er anders niemand thuis is als de school uit gaat. Het lijkt wel alsof de papa’s korter moeten werken omdat de mama’s ook een baan moeten hebben. Is alles nu dan beter….?
Ja, sommigen gaan twee keer per jaar met vakantie, een auto hoort voor velen bij de uitzet. Een objectieve meting is niet mogelijk, maar ik vraag me soms wel af of de mama’s , de papa’s en de kinderen van deze tijd gelukkiger zijn dan een vijftig jaar geleden. Van een voedselbank voor arme mensen hadden we toen niet gehoord. O ja, de diaconie van de kerk hielp arme gezinnen. Ik weet dat mijn vader in de jaren vijftig de verantwoordelijkheid op zich had genomen om een paar arme arbeidersgezinnen in ons dorp door de winter heen te helpen.
Nee, het was vroeger niet allemaal beter dan nu, maar soms kan ik wel met een zekere weemoed terugdenken aan de tijd dat alles veel simpeler was, we niet zoveel konden maar het ook niet hoefden.
